Tijdens mijn wandelingetje langs de boeren-bermen van de Eempolder fietste er een jongetje langs van een jaar of acht. Ik hoorde hem van achter mij al aankomen nog voor ik hem zag. Want hij zong, luidkeels. Hij passeerde me en nog een tijdje hoorde ik zijn uitgelaten gezang. Hij bewoog in de maat van zijn lied op zijn fietszadel, nam zigzaggend van links naar rechts de weg in beslag en genoot daar zelf zichtbaar van. Ik werd er ook erg vrolijk van. Maakte hij zich er zorgen over dat hij door voorbijgangers gehoord werd? Ik denk niet dat dat hem bezighield. 

Kinderen kunnen dat nog: onbevangen zingen. Van kinderen tolereren we uitbundigheid en spontaniteit. We genieten er zelfs van. Maar als dit jongetje een volwassen man was geweest, had ik hem dan voor ‘dwaas’ verklaard? 

Ik ben zelf een voorzichtig, bedachtzaam mens. Mét een groot verlangen naar onbevangenheid. Ben ik die ooit kwijtgeraakt? Wanneer dan? Ergens tijdens het opgroeien kruipt kennelijk de schaamte en daarmee de bevangenheid erin. We gaan ons inhouden. Met als gevaar dat onze gevoelens vlak worden of dat we ons gevangen voelen.

‘Dans alsof niemand je ziet. Zing alsof niemand je hoort‘, is een populair gezegde. Het is niet moeilijk om je voor te stellen hoe vrij je je dan zou kunnen uiten. Toch zit in deze zin de suggestie dat je je pas ‘vrij’ kunt voelen als er niemand getuige is. Terwijl ik merk hoe heerlijk en aanstekelijk het is om getuige te mogen zijn van iemands on-ingehouden uitingen van vreugde, levendigheid, hartstocht. Aanstekelijk, want het appelleert aan mijn eigen verlangen. Ik voel me uitgenodigd ook mijn hele levensruimte in te nemen en met anderen te delen.

Vaker dan ik zou willen blijft het bij het voelen van de uitnodiging. Dan winnen toch de gêne en de bevangenheid het van het verlangen. Maar af en toe breekt de dwaas erdoorheen. Die vrije vogel van onvoorwaardelijkheid. Die een sprong in het ongewisse waagt. En daarmee iets nieuws veroorzaken kan. Een andere toon in deze wereld. Wijzen hebben het altijd wel geweten. Ach, mocht ik toch durven leven als een dwaas!

“Hartstocht is voor de dwazen.
Wees een dwaas!”  (Rumi)

Ik word door de gevolgen van een val voor een tijdje ‘stilgezet’. De ervaring van fysiek beperkt zijn en noodzakelijke rust vraagt om aanvaarding. Me ertegen verzetten helpt niet. Maar zit er meer in? Wat geeft deze ervaring mij? 

Overgave….dat lijkt het toepasselijke woord hier. Een oefening in overgave aan het leven zoals het nu is. Hier houdt voor een groot deel mijn controle op. Ik merk dat mijn lichaam de weg wijst. Het vraagt om liefdevolle aandacht. Gaf ik dat dan eerder niet, vraag ik mij af? Mijn hoofd altijd de regie, mijn lichaam het nederige voertuig daarvan. Nu de rollen omgekeerd.

Mijn hoofd is vaak vol onrust. Het wil ‘doen’, zich manifesteren in de wereld. Het zoekt bevestiging van mijn bestaan en wil het controleren. Er is ook een laag in mij waarin ik gewoon ‘ben’. Van daaruit hoeft er niets bewezen of gezocht te worden. En er hoeft ook niets vermeden te worden. Er is eigenlijk geen vraag meer naar bestaansrecht of de voorwaarden daarvoor….ik bén er eenvoudigweg.

In de periode waarin ik het minst kon was het het minst moeilijk om gewoon te ‘zijn’, omdat andere opties wegvielen. Precies toen las ik in een tekst van Miranda Macpherson het begrip ‘Ego-relaxation‘. Dat is typisch een woord dat bij mij blijft haken als een soort anker. Een woord dat mijn recente ervaring beschrijft. En méér nog: me ook de weg wijst wanneer ik op een of andere manier weer verstrikt raak in innerlijk ‘gedoe’. 

Want dat gebeurt onvermijdelijk. Zodra ik weer wat op de been ben begint ook mijn hoofd weer te malen. Zoek ik bevestiging en wil ik overal grip op krijgen. Dan voelen ‘niet-weten’ of ‘niet-kunnen-doen’ als leegte. Hoe houd ik mij overeind? Daar roert zich mijn Ego.

Uit spiritueel getinte teksten krijg ik nog wel eens de indruk dat het ‘Ego’ iets verkeerds zou zijn. Of in elk geval iets dat beteugeld dient te worden. Dan zou ik dus weer hard aan het werk moeten om hem eronder te krijgen. Het Ego wordt ook beschreven als de “uitdrukking van wie we zijn…..het zorgt voor afweermiddelen om het kwetsbare, ware Zelf te beschermen…en aan de behoeften ervan tegemoet te komen.”(‘Chakrapsychologie’, Anodea Judith) Een sterk Ego is zo bezien in wezen een belangrijk en waardevol instrument voor ons bestaan in de wereld. Maar wel een instrument….ik val er niet mee samen.

‘Ego-relaxation’ herinnert mij eraan dat er in de basis niets in stand gehouden of gered hoeft te worden. Ik kan innerlijk een beweging van ontspanning maken, alsof ik een diepe zucht slaak en mijn opgetrokken schouders laat zakken. Ik ben hier al, thuis. De manier waarop ik mij uitdruk in het leven kan zich dan vrij ontvouwen. En zacht, mild en liefdevol, naar mezelf en anderen.

Hardleers als ik ben, vergeet ik nu ik aan het opknappen ben regelmatig hoe ik me ook kan overgeven aan het bestaan. Dan kan zo’n begrip me even wakkerschudden: relax!!!

Ik vraag dagelijks aan mensen om me heen, die ik ontmoet of spreek, hoe het met ze gaat. Het is een gewoonte, gebaseerd op oprechte interesse. Soms betrap ik mezelf erop dat ik die vraag stel vanuit een bijna gedachteloos automatisme. In de vraag klinkt dan al mijn verwachting mee dat mensen eenvoudigweg met “goed” zullen antwoorden. Dit ervaar ik soms ook zelf als mensen aan mij de vraag stellen ‘hoe het is’. Dan hoor ik in de vraagstelling het gewenste antwoord al. Er klinkt niet in door dat de optie ‘niet goed’ ook welkom is, laat staan een heel verhaal over hoe het precies met me gaat. Dus ‘goed’ is dan gewoon een handige oplossing. Dan hebben we het sociaal wenselijke begin van een gesprek maar vast gehad.

Wat betekent eigenlijk ‘goed’? Wanneer gaat het goed met mij? Als het leven vlekkeloos verloopt? Als ik lekker in mijn vel zit? Als ik gezond en fit ben en veel leuke dingen beleef? Als de dingen gaan zoals gepland? Als er niets vervelends aan de hand is met één van mijn dierbaren?

Wat zeg je als iemand vraagt ‘hoe het is’, wanneer de vraagsteller tenminste interesse laat blijken en ruimte geeft voor je oprechte antwoord? Zelf twijfel ik nogal eens over ‘goed’. Als ik bovenstaand rijtje mogelijke criteria afga, dan kan ik dat niet altijd volmondig zeggen.

De dingen gaan niet altijd goed, er zijn zorgen of problemen waarvoor geen oplossing is. Al loopt het op enig moment in het eigen leven schijnbaar helemaal op rolletjes, dan is er nog een heleboel niet goed in de grotere wereld om je heen. En liggen nieuwe zorgen altijd in het verschiet.

Maar er is tegelijk een heel ander niveau, waarop het dan voor mij tóch ‘goed’ is. Niet omdat dat moet, maar omdat ik dat zo beleef. Ook als de omstandigheden lastig of pijnlijk zijn, kan ik mijn leven als rijk en vol ervaren. Dan kan ik levendigheid ervaren in de emotionele achtbanen. Kan ik ervaren dat er altijd ook zoveel is waar ik intens dankbaar voor ben. Kan ik voelen dat ik er gewoon ben temidden van alle turbulentie. Dus, ‘het’ gaat niet zo goed, maar met mij gaat het goed, zou dan mijn reactie kunnen zijn.

En dat gaat ook niet altijd op. Soms ben ik het zicht op dat andere niveau kwijt, en voel ik me verloren. Fijn als er dan mensen zijn, met wie ik dat kan delen, bij wie ik even kan leunen. Mensen die verdragen dat er soms geen oplossing is, die niet onderuitgaan als ik het niet meer weet. Die gewoon aanwezig zijn, ruimhartig en aandachtig. Zo iemand wil ik zelf ook graag zijn, voor anderen. Ik besef dat dat kan beginnen bij het bewust stellen van de vraag “hoe is het met je?”.

Ik ken een hele leuke vrouw die een rokje heeft waar een afbeelding van Pippi Langkous op staat. Ik word er altijd vrolijk van als ze het draagt. Ze vertelde me dat het vaak reacties oproept als ze over straat gaat of in de trein zit. En dat niet alleen kinderen, maar ook volwassenen er enthousiast op reageren. Er zijn misschien ook wel eens mensen bij, die meewarig de schouders ophalen en zich afvragen welke volwassen vrouw er nu zoiets aantrekt! Maar ik vermoed dat ook zij er stiekum een beetje jaloers op zijn. Ze zien iemand die hen ergens aan herinnert…..aan iets waar ze misschien wel in even grote mate naar verlangen als voor terugschrikken.
Lees verder

Gisteren mocht ik voor de derde keer een workshop Stembevrijding geven op de jaarlijkse landelijke dag voor mensen die zijn opgegroeid met een ouder met psychische, psychiatrische of verslavingsproblemen. Anders dan je op grond van de omschrijving misschien zou verwachten, is zo’n workshop geven daar geen ‘zware klus’. In mijn beleving was het gisteren, net als de jaren daarvoor, een waardevolle ontmoeting met veel intense, lichte en vreugdevolle momenten.
Lees verder

Zingen is eigenlijk kinderlijk eenvoudig. Zingen doen we van jongs af aan en van nature, allemaal. En zingen heeft zich in onze cultuur ontwikkeld tot een kunst, die tot grote vervoering kan leiden. Die kunst wordt beoefend door mensen die over muzikaal talent en een ontwikkelde, geschoolde stem beschikken. Zo wordt zingen iets voor een selecte groep. Mensen die menen niet aan de ‘voorwaarden’ te voldoen zingen liever niet mee als er in een gezelschap gezongen wordt, of doen mee met grote schroom. Het gekke is, dat ook ervaren zangers, die hun muzikale talent ontwikkeld hebben, die schroom voelen. Er hangt een grote bevangenheid rond zingen.
Lees verder

Nog even, dan word ik 50. Een mooi, rond getal! De laatste jaren gingen veel mensen om me heen mij voor in het 50 worden en ik heb gemerkt dat dat soms gepaard ging met nostalgische en zelfs licht paniekerige gevoelens. Alsof er met het bereiken van de 50 ( bij anderen de 65) iets definitief afgesloten wordt: de jeugdige levensfase.
Lees verder

Voor mij is Pinksteren het mooiste christelijke feest. Wanneer ik de kerkelijke betekenis van dit feest loslaat, of verbreed, of nóg liever gezegd toespits op de essentie, dan is Pinksteren het feest van Vrijheid. Van het waaien van de Geest, van in vuur en vlam staan, van geestdrift en enthousiasme. Het woord ‘enthousiasme’ komt van een Grieks woord dat ‘god in zich hebben‘ betekent, of ‘in god zijn‘. Dit valt niet makkelijk te rijmen met dogma, leerstellingen, regels en afspraken over hoe het zit en hoe het hoort.
Lees verder

Van de week overnachtte ik met mijn dochter in het Brabantse Oisterwijk, een dierbare bestemming waar ik regelmatig kom. Ooit kwamen we hier met ons jonge gezin voor het eerst op vakantie, op een plek tussen het Bourgondische flaneer-dorp en de indrukwekkende natuurgebieden eromheen. Een omgeving om uren in stilte te dwalen. Wakker te worden met de vogels en de geur van bos. De dagen naar de wens van het moment in te vullen met rustgevende wandelingen of de gezelligheid van lonkende terrasjes. Ons verblijf was een huisje op de grens van de bossen met hun mysterieuze vennen, en de uitgestrekte heide. Daaromheen weer de Brabantse weilanden met de boerderijen en het vee.
Lees verder